Verlichting

Energie besparen met verlichting. Hou rekening met de volgende aspecten bij het vervangen van de verlichting:

Naast de lichtsterkte is de lichtkleur van de LED-verlichting belangrijk voor het juiste sfeerbeeld. De kleur van het afgegeven licht varieert meestal tussen wit-blauw tot geel-oranje. De kleur van het licht wordt ‘de kleurtemperatuur’ genoemd. Deze kleurtemperatuur wordt uitgedrukt in Kelvin. Hoe hoger de Kelvinwaarde, hoe koeler (blauwer) de kleur, hoe lager de Kelvinwaarde hoe warmer (geler) de kleur.

4000 Kelvin: Lampen met een witter (koeler) licht worden vaker in een kantooromgeving toegepast.
3000 Kelvin: Lampen met een warmere uitstraling (warm wit) worden veel in de detailhandel toegepast. De producten worden daarmee op een neutrale manier uitgelicht, maar ogen sfeervoller dan de koel wit lampen.
2700 Kelvin: Extra Warm wit is een stuk sfeervoller en wordt vaak in de horeca gebruikt. Deze lichttemperatuur komt overeen met (licht gedimde) halogeenlampen en gloeilampen.

Zorg bij vervanging van de lamp dat de lichtopbrengst (lumen) hetzelfde blijft als de huidige lamp.

Voorkom grauw licht door te kiezen voor een CRI tussen 80 en 100. Bij een CRI van meer dan 90 komen kleuren echt goed tot hun recht.

In veel winkels komt het wel eens voor dat mensen even naar buiten willen lopen om de kleur van het product in daglicht te bekijken. Bij veel kunstlicht zijn de kleuren van producten namelijk niet goed te onderscheiden. Met de juiste verlichtingskeuze is dit echter niet nodig. De kleurweergave, de Color Rendering Index (CRI), van een lamp geeft aan hoe natuurgetrouw een lichtbron de kleuren van producten weergeeft. De CRI staat los van de kleurtemperatuur.

Hoe hoger de CRI-waarde, hoe beter de lamp kleuren weergeeft. Bij verlichting met een lagere CRI (60-69) komen kleuren minder verzadigd of grauw over. Voor een slager bijvoorbeeld, die zijn vleeswaren graag fris rood wil presenteren zijn deze lichtbronnen niet geschikt. Lampen met een CRI tussen 80 en 89 hebben een veel hogere kleurweergave. Daarmee zijn ze geschikt voor bijna alle toepassingen. Lichtbronnen met een CRI hoger dan 90 hebben een uitstekende kleurweergave. Deze lichtbronnen worden toegepast in situaties die een bijna perfecte kleurweergave vereisen, zoals in de winkeletalage of in een kunstgalerie.

Wanneer je energie bespaart met verlichting is het mogelijk om fiscaal voordeel te krijgen voor het verlagen van de investeringskosten of om een aantrekkelijke lening aan te gaan voor een investering in LED-verlichting. Hieronder geven we kort aan welke mogelijkheden er zijn:

• Ongeveer 11% voordeel na aftrekken investeringskosten van de fiscale winst (betrek je accountant bij de aanvraag en laat het meenemen in de belastingaangifte).
• Minimaal €2.500,- investeren.
• LED-verlichtingsarmaturen (EIA-code 210506)
  • Met geïntegreerde LED-verlichting (die niet uitwisselbaar zijn met andere LED-verlichting types) met een minimale lichtstroom van 125 (Lumen per Watt, lu/W)
  • Na 50.000 branduren moeten de armaturen nog gemiddeld 90 % van de oorspronkelijke Lumen produceren. Vervanging van sommige drivers voor de aansturing van de LED-diode is onvermijdelijk, dit mag niet meer dan 50% van het aantal armaturen overschrijden.
  • Geïntegreerde licht- of bewegingssensor kan ook worden opgevoerd onder EIA-code 210506.
  • Maximaal € 500 euro per armatuur
• Kijk voor meer informatie op de EIA webpagina van rvo.

Bekijk de subsidiepagina Energie Investering Aftrek voor meer informatie over de eisen en aanvraagprocedure.

• De LED-verlichting typen uit de EIA (zie hierboven).
• Tussen de €5.000 – €50.000.
• Maximaal 75% van de totale investering.
• Looptijd maximaal 10 jaar en lage rente (zie website).
• Zie voor meer informatie de webpagina van het energie fonds Utrecht. Naast deze financiering is het mogelijk om de LED-verlichting te leasen. Hierdoor is er geen investering vooraf nodig, maar wordt er maandelijks afgedragen aan de leasepartij. In meeste gevallen wordt de LED-verlichting na een vooraf bepaalde periode eigendom van de huurder.

Bekijk de subsidiepagina Energielening Energiefonds Utrecht voor meer informatie over de eisen.

Als bestaande armaturen moeten worden aangepast, is het verstandig om na te vragen bij de verzekeraar of dit invloed heeft op je brandverzekering.

De openingshoek (ook wel stralingshoek of lichtbundel genoemd) is de mate waarin het licht van een lichtbron gespreid wordt. Deze beïnvloed de functionaliteit en sfeersetting.

Niet elke LED-lamp is dimbaar. Dimbare LED-lampen kunnen tevens duurder zijn dan niet dimbare LED-lampen. Wanneer dimbaarheid gewenst is, controleer dan ook jouw dimmer. Soms moet je de dimmer ook vervangen omdat het minimale wattage van jouw huidige dimmer te hoog is.

Als je de lampen ook buiten of in vochtige ruimtes wilt toepassen, controleer dan de IP-waarde van de lamp. Een lamp met een IP20 normering is alleen geschikt voor binnen, IP44 is spatwaterdicht en geschikt voor badkamers bijvoorbeeld. IP65 of IP67 is volledig waterdicht waardoor je lampen met deze normering ook buiten of onder water kunt gebruiken! De IP-waarde vind je in de technische documentaire van de lamp.

Op plaatsen waar niet constant personeel of klanten aanwezig zijn, is het verstandig om bewegingssensoren aan te brengen. Hierdoor wordt voorkomen dat het licht onnodig brand in bijvoorbeeld het magazijn, kantoor of toilet. Zo kun je makkelijk energie besparen met verlichting. Zorg er wel voor dat de sensor niet te krap is afgesteld, omdat dit anders tot praktische ongemakken leidt. Daarnaast is het verstandig om in een kantoor meerdere sensoren aan te brengen, zodat iedere aanwezige werknemer gedetecteerd wordt en er geen situatie ontstaat waarbij een deel van de ruimte steeds buiten de detectieradius van de sensor valt.

Voor het aansturen van de verlichting in ruimtes die ook daglicht ontvangen kan het aanbrengen van een daglicht afhankelijke regeling een optie zijn. Het is vooral effectief als hiervoor een aantal sensoren worden aangebracht bij de ramen in de gevel. Het is vooral nuttig om de verlichting in de buurt van de ramen mee aan te sturen en te overwegen om dit in zones op te delen. Zorg er wel voor dat de daglichtsensor niet te snel het licht aanpast, anders krijg je op een licht bewolkte dag het gevoel dat je aan het werk bent in de disco.