Energie besparen met verlichting doe je het makkelijkste door je huidige verlichting te vervangen door LED. LED-verlichting aanbrengen draagt direct bij aan energiebesparing. Het is een belangrijk onderdeel van een energiezuinige en klimaatvriendelijke energiehuishouding van je onderneming. Hieronder zie je hoe het aanbrengen van LED-verlichting een belangrijke eerste stap is binnen het langere termijnperspectief, waarbij je volgens je eigen tijdlijn toewerkt naar een gasvrije onderneming.
- of je wel of niet een nieuw lichtplan wil;
- of je nieuwe plafondplaten nodig hebt;
- of je nieuwe LED-verlichting wilt kunnen dimmen;
- of je bewegingssensoren wilt aanbrengen;
- of de Erkende Maatregelen van toepassing zijn. En zo ja, welke Erkende Maatregelen van toepassing zijn op jouw situatie (check de Klimaatgerust wetgevingstool).
- lampen (per type het wattage, aantal lumen, kleurweergave en de lichtkleur);
- armaturen (vraag eerst of je bestaande armaturen zonder aanpassing kunt handhaven);
- plafondplaten (mits gewenst);
- aanbrengen dimsysteem (mits gewenst);
- aanbrengen bewegingssensoren (mits gewenst);
- aansluiting op bestaande aansturingsysteem (bijvoorbeeld op het alarmsysteem);
- arbeid.
Energie besparen met verlichting. Hou rekening met de volgende aspecten bij het vervangen van de verlichting:
Naast de lichtsterkte is de lichtkleur van de LED-verlichting belangrijk voor het juiste sfeerbeeld. De kleur van het afgegeven licht varieert meestal tussen wit-blauw tot geel-oranje. De kleur van het licht wordt ‘de kleurtemperatuur’ genoemd. Deze kleurtemperatuur wordt uitgedrukt in Kelvin. Hoe hoger de Kelvinwaarde, hoe koeler (blauwer) de kleur, hoe lager de Kelvinwaarde hoe warmer (geler) de kleur.
4000 Kelvin: Lampen met een witter (koeler) licht worden vaker in een kantooromgeving toegepast.
3000 Kelvin: Lampen met een warmere uitstraling (warm wit) worden veel in de detailhandel toegepast. De producten worden daarmee op een neutrale manier uitgelicht, maar ogen sfeervoller dan de koel wit lampen.
2700 Kelvin: Extra Warm wit is een stuk sfeervoller en wordt vaak in de horeca gebruikt. Deze lichttemperatuur komt overeen met (licht gedimde) halogeenlampen en gloeilampen.
Zorg bij vervanging van de lamp dat de lichtopbrengst (lumen) hetzelfde blijft als de huidige lamp.
Voorkom grauw licht door te kiezen voor een CRI tussen 80 en 100. Bij een CRI van meer dan 90 komen kleuren echt goed tot hun recht.
In veel winkels komt het wel eens voor dat mensen even naar buiten willen lopen om de kleur van het product in daglicht te bekijken. Bij veel kunstlicht zijn de kleuren van producten namelijk niet goed te onderscheiden. Met de juiste verlichtingskeuze is dit echter niet nodig. De kleurweergave, de Color Rendering Index (CRI), van een lamp geeft aan hoe natuurgetrouw een lichtbron de kleuren van producten weergeeft. De CRI staat los van de kleurtemperatuur.
Hoe hoger de CRI-waarde, hoe beter de lamp kleuren weergeeft. Bij verlichting met een lagere CRI (60-69) komen kleuren minder verzadigd of grauw over. Voor een slager bijvoorbeeld, die zijn vleeswaren graag fris rood wil presenteren zijn deze lichtbronnen niet geschikt. Lampen met een CRI tussen 80 en 89 hebben een veel hogere kleurweergave. Daarmee zijn ze geschikt voor bijna alle toepassingen. Lichtbronnen met een CRI hoger dan 90 hebben een uitstekende kleurweergave. Deze lichtbronnen worden toegepast in situaties die een bijna perfecte kleurweergave vereisen, zoals in de winkeletalage of in een kunstgalerie.
Als bestaande armaturen moeten worden aangepast, is het verstandig om na te vragen bij de verzekeraar of dit invloed heeft op je brandverzekering.
De openingshoek (ook wel stralingshoek of lichtbundel genoemd) is de mate waarin het licht van een lichtbron gespreid wordt. Deze beïnvloed de functionaliteit en sfeersetting.
Niet elke LED-lamp is dimbaar. Dimbare LED-lampen kunnen tevens duurder zijn dan niet dimbare LED-lampen. Wanneer dimbaarheid gewenst is, controleer dan ook jouw dimmer. Soms moet je de dimmer ook vervangen omdat het minimale wattage van jouw huidige dimmer te hoog is.
Als je de lampen ook buiten of in vochtige ruimtes wilt toepassen, controleer dan de IP-waarde van de lamp. Een lamp met een IP20 normering is alleen geschikt voor binnen, IP44 is spatwaterdicht en geschikt voor badkamers bijvoorbeeld. IP65 of IP67 is volledig waterdicht waardoor je lampen met deze normering ook buiten of onder water kunt gebruiken! De IP-waarde vind je in de technische documentaire van de lamp.
Op plaatsen waar niet constant personeel of klanten aanwezig zijn, is het verstandig om bewegingssensoren aan te brengen. Hierdoor wordt voorkomen dat het licht onnodig brand in bijvoorbeeld het magazijn, kantoor of toilet. Zo kun je makkelijk energie besparen met verlichting. Zorg er wel voor dat de sensor niet te krap is afgesteld, omdat dit anders tot praktische ongemakken leidt. Daarnaast is het verstandig om in een kantoor meerdere sensoren aan te brengen, zodat iedere aanwezige werknemer gedetecteerd wordt en er geen situatie ontstaat waarbij een deel van de ruimte steeds buiten de detectieradius van de sensor valt.
Voor het aansturen van de verlichting in ruimtes die ook daglicht ontvangen kan het aanbrengen van een daglicht afhankelijke regeling een optie zijn. Het is vooral effectief als hiervoor een aantal sensoren worden aangebracht bij de ramen in de gevel. Het is vooral nuttig om de verlichting in de buurt van de ramen mee aan te sturen en te overwegen om dit in zones op te delen. Zorg er wel voor dat de daglichtsensor niet te snel het licht aanpast, anders krijg je op een licht bewolkte dag het gevoel dat je aan het werk bent in de disco.
Alle belangrijkste informatie met betrekking op energie besparen met verlichting vind je in deze pdf:
| Lumen | Watt |
|---|---|
| 80 Lumen | 9 Watt |
| 100 Lumen | 12 Watt |
| 200 Lumen | 21 Watt |
| 400 Lumen | 35 Watt |
| 600 Lumen | 48 Watt |
| 950 Lumen | 69 Watt |
| 980 Lumen | 70 Watt |
| 1000 Lumen | 72 Watt |
| 1600 Lumen | 100 Watt |